Ig Nobel 2011

Giải Ig Nobel được trao từ năm 1991 đến nay. Nó được coi là một phiên bản bắt chước hài hước của giải Nobel chính thống. Tên gọi của giải là cách chơi chữ, ghép từ "ignoble" (có nghĩa là thấp hèn, nhục nhã) với tên Nobel. Ngoài những lĩnh vực Y học, Vật lý, Hóa học... như giải Nobel chính thống, Ig Nobel còn trao cho nhiều lĩnh vực khác. Cơ cấu giải thưởng có thể được thay đổi tùy từng năm. Phát hiện bọ cánh cứng "tự sướng" với vỏ chai bia và hệ thống báo cháy bằng gia vị wasabi là 2 trong số những công trình đoạt giải Ig Nobel năm nay.

Cười trước, nghĩ sau

Đúng như tiêu chí này, lễ trao giải thưởng Ig Nobel 2011 tại Đại học Harvard (Mỹ) tràn ngập tiếng cười ngay từ đầu khi các nhà khoa học xuất hiện trong những bộ trang phục kỳ quặc. Một bé gái được trao nhiệm vụ giữ cho buổi lễ diễn ra đúng theo thời gian định trước. Mỗi khi khách mời nói quá dài, cô bé sẽ liên tục hét lên "Dừng đi, cháu chán lắm rồi" cho đến khi vị khách nản chí, bỏ cuộc.

Mười công trình được trao giải Ig Nobel 2011 đều khiến khán giả có mặt cười lăn lộn. Giải trong lĩnh vực Sinh học thuộc về hai nhà nghiên cứu người Úc đã phát hiện ra rằng, một số loài bọ cánh cứng bản địa thích giao phối với vỏ chai bia, nhưng chỉ chọn loại vỏ sần màu nâu mà không để mắt đến vỏ màu xanh.

Giải Ig Nobel Hóa học được trao cho nhóm nghiên cứu thuộc Đại học Shiga (Nhật Bản), những người đã phát triển một hệ thống báo động hỏa hoạn và các trường hợp khẩn cấp khác bằng wasabi (một loại gia vị tương tự như mù tạc). Với nồng độ 5 - 50ppm, wasabi có thể đánh thức cả những người đang ngủ rất say.

Mirjam Tuk (Đại học Twente, Hà Lan) và một nhóm các nhà khoa học Mỹ chia nhau giải Ig Nobel Y học với 2 nghiên cứu độc lập nhưng cùng chỉ ra rằng, con người quyết định một số việc sáng suốt hơn, nhưng lại lú lẫn hơn trong một số việc khác khi họ mót đi tiểu.

Giải trong lĩnh vực Tâm lý học được trao cho một công trình của Đại học Oslo (Na Uy), lý giải tại sao chúng ta hay thở dài. Trong khi đó, Ig Nobel Sinh lý học thuộc về Anna Wilkinson và đồng nghiệp tại Đại học Lincoln (Anh) với công trình mang tên "Không có bằng chứng về hiện tượng lây ngáp ở rùa chân đỏ". Để thực hiện nghiên cứu này, họ đã mất 6 tháng luyện cho một con rùa ngáp theo lệnh.

Khác với giải Nobel chính thống, vốn không được trao cho toán học, Ig Nobel tỏ ra khá ưu ái lĩnh vực này. Giải năm nay được chia đều cho sáu người đã từng dự đoán thế giới sẽ kết thúc vào những thời điểm khác nhau từ năm 1954 đến nay.

Điểm tương đồng lớn nhất giữa Nobel và Ig Nobel Hòa bình là thường được trao cho các chính trị gia. Chủ nhân của Ig Nobel Hòa bình 2011 là thị trưởng TP Vilnius, Lithuania. Đóng góp của ông là sáng kiến dùng xe bọc thép đè bẹp những chiếc xế hộp đỗ sai quy định để giải quyết vấn đề này.

Không hoàn toàn nhảm nhí

Dù dưới con mắt nhiều người, Ig Nobel chỉ là giải thưởng dành cho những công trình vô bổ, nhưng đối với những người được trao giải, nó là một vinh dự. Bảy trong số 10 nhóm tác giả đoạt giải năm nay đã tự bỏ chi phí để đến tham dự buổi lễ tại Đại học Harvard.

Trong số 1.200 khán giả và khách mời có mặt, rất nhiều người là các nhà khoa học danh tiếng đã từng đoạt giải Nobel chính thống. S Darryl Gwynne, một trong hai tác giả đoạt giải Nobel Sinh học cho rằng, hài hước là cách tốt nhất để chuyển tải thông tin khoa học đến công chúng và do vậy, Ig Nobel là một giải thưởng có ý nghĩa tích cực.

Một số công trình, khi được trao giải Ig Nobel thì bị coi là nhảm nhí, nhưng sau đó đã chứng tỏ giá trị ứng dụng trong thực tế. Tiêu biểu như nghiên cứu chứng minh mát-xa có thể chữa nấc của Đại học Y khoa Florida (Mỹ).

Thanh Thủy (Theo BBC và Guardian).